Reiservaring Iran: alleen reizen als Nederlandse vrouw

De bedoeling was om samen met een vriendin naar Iran te gaan, maar het lot bepaalde anders. Ik ging alleen naar Iran. Waar menig mens zich voorbereid op een reis was ik dit in alle hectiek vergeten. Zo kreeg ik kort voor vertrek een berichtje van een vriend die op dat moment in Iran zat, “of ik een manteau had?” Een wat? Een tot over mijn billen vallende jurk, blouse of iets wat in elk geval mijn voluptueuze derrière zou verbloemen.

Ik toog snel naar de winkel en sprak een meisje aan met een hoofddoek. Ze kwam uit Syrië en wilde mij helpen met mijn inkopen. Ik kreeg tips, ze keurde wat er in mijn mandje zat en gaf me voor de spiegel een cursus hoofddoek knopen. Iran is niet zo conservatief als Syrië en een hoofddoek mag losjes op de achterkant van je hoofd hangen, maar voor de zekerheid mocht ik haar speldjes ook houden. Met een volle tas kon ik naar huis om twee dagen later in het vliegtuig te stappen.

Een kwartier voor aanvang gingen de hoofddoekjes op, werden de tanden gepoetst, en werden bij de dames de lippen vurig rood gestift.

Iran dus. Alleen. Als vrouw.

Ik had de tip gekregen om in het vliegtuig nog zoveel mogelijk wijn te drinken, want daarna kon ik er twee weken lang alleen nog maar aan denken. Ik was niet de enige; de drank bleek niet aan te slepen. Zelfs het cabinepersoneel waarschuwde menigeen voor overmatig drankgebruik. Bijna dacht ik dat ik in het vliegtuig richting Ibiza was beland maar niets bleek minder waar.

Een kwartier voor aanvang gingen de hoofddoekjes op, werden de tanden gepoetst, en werden bij de dames de lippen vurig rood gestift. Bij aankomst op het vliegveld werd ik overrompeld. Dag westerse wereld, salam Midden-Oosten!

Meteen getrouwd

Ik stond in de rij voor de paspoortcontrole en raakte aan de praat met de enige westers aandoende jongen. Een Zwitser. We bleken naar hetzelfde hostel te moeten en na een paar beleefdheden vroeg ik hem met een knipoog met me te trouwen. Hij zei ja. Voor de komende paar uur had ik een man. Wat was ik daar blij om.

Ik heb het geluk gehad dat ik vanaf het begin van mijn reis de meest leuke mensen die je je kunt voorstellen leerde kennen. En niet onbelangrijk, daar ook mee heb opgetrokken. Maar er waren ook dagen en nachten dat ik er voor koos wel alleen er op uit te trekken; een nachtbus nam of gewoon een stad wilde verkennen. Uiteraard deed ik dit geheel volgens de dresscode. Wijdvallende kleding, hoofddoek, zonnebril. Niets wat het idee zou kunnen geven dat ik ook maar enige vorm van seksuele aandacht zou kunnen uitlokken. En toch gebeurde het. Niet een keer, maar drie keer.

Een hand op je bil

De eerste keer gebeurde dit bij een pitstop met de nachtbus van Teheran naar Shiraz, waar ik samen met mijn vrienden reisde. Terwijl zij een ijsje kochten ging ik nog even naar het toilet. Iedereen die vaker een nachtbus neemt weet dat je er dan niet op je aantrekkelijkst uitziet. Met een adem waar je menig vogel uit de lucht kan laten vallen, uitgelopen make-up en charmante geitenwollen sokken aan omdat de airco vaak voor Siberische taferelen zorgt. Zo strompelde ook ik de bus uit. Dan verwacht je niet dat je in deze vijftig meter die ik naar het toilet slaapwandelde, gekust zou worden en vervolgens een discussie hebt waarom ik niet gediend ben van een hand op mijn bil.
Was dit gebeurd in een Rotterdamse club op hetzelfde tijdstip terwijl ik met opgestoken haren sensueel had gedanst, dan had ik het nog kunnen goedpraten. Dit was echter onacceptabel. Vervelend, maar het zal vast niet nog een keer gebeuren..

Dat laatste bleek een utopie. In Yazd, een conservatievere stad, gebeurde het weer. Ditmaal op klaarlichte dag terwijl ik onderweg was naar de supermarkt. Ik begon te twijfelen aan mijzelf. Zie ik niet kuis genoeg uit, riep ik het over mijzelf af? Vragen die je jezelf niet eens zou moeten stellen maar het toch doet. En hoe had ik moeten reageren? Hoe reageert de bevolking? Niemand die het ditmaal gezien had. Het zou zijn woord tegen het mijne zijn. En zo vloeiend is mijn Farsi helaas niet.

Driemaal op rij

De derde en gelukkig ook laatste keer stond ik te wachten op mijn vrienden voor de bazaar van Kashan. Ditmaal was ik bedacht op handtastelijkheden en stond ik expres met mijn billen tegen een pilaar aan. Daar kunnen ze mooi niet bij, dacht ik nog. Niet in de gaten hebbende dat de voorkant vrij spel had. Een man van middelbare leeftijd greep vol naar mijn kruis. Nu kan ik na jaren van Krav Maga (Israëlische zelfverdediging) mijzelf goed afweren en de tik op zijn pols moet deze man ook zeker hebben gevoeld, maar mij verdedigen op de manier die ik jarenlang gerepeteerd had kwam eerlijk gezegd niet eens in me op. Ik stond aan de grond genageld, verbouwereerd, net als de rest van de dames om mij heen. Afkeurend werden er hoofden geschud. Vrouwen boden hun excuses aan.

Met een cocktail aan het strand

Ben ik dan de enige die dit is overkomen? Helaas niet. Een Nederlands meisje (dat ik in de bus op weg naar Persepolis leerde kennen) vertelde mij over een paar dagen naar Griekenland te vertrekken. Ik vroeg haar waarom, ze had toch nog tijd zat.. “Die mannen”, zei ze. Het gestaar, niet charmant of vleiend maar intimiderend. Ze had er geen zin meer in. Ik begreep het en kon me voorstellen dat ze de laatste dagen van haar reis ontspannen in bikini met een cocktail aan het strand wilde doorbrengen. En niet alleen zij en andere westerse dames deden hun beklag, ook de meiden aldaar gaven toe dat het hen met enige regelmaat overkwam.

Wil ik hiermee Iran in een kwaad daglicht zetten? Nee, zeker niet! Iran is een van de meest veilige en bijzondere landen waar ik ooit ben geweest. Op bovenstaande nare episodes na ben ik niets dan warm ontvangen door de meest lieve en gastvrije mensen die je je maar kunt bedenken. En ook als vrouw alleen zou ik er in de toekomst zeker nog een keer heen willen. Niet alleen omdat solo reizen sowieso ontzettend leuk is, maar ook omdat Iran het bezoeken absoluut meer dan waard is.

Tips voor alleen reizende vrouwen in Iran

Ga jij als vrouw alleen door Iran reizen? Dan heb ik nog wel een aantal goede tips voor je.

Draag overal en altijd een hoofddoek. Meestal mag je deze in je hostel wel af doen, daarnaast wordt er vaak in restaurants lief gebaard dat deze af mag. Ramen worden dan verduisterd zodat er geen inkijk van buitenaf mogelijk is.
Kies voor een manteau, een lange mantel of een blouse die over je billen valt. Een absolute no-go is een decolleté en blote enkels. Kies een luchtige lange broek! In moskeeën draag je vaak een chador over je outfit, die je kan lenen bij de entree.
In de stadsbussen en in de metro heb je aparte delen voor vrouwen en mannen. Ook op de perrons is er een vrouwendeel. Erg leuk: in het vrouwendeel kan er dan ook make-up of chocoladerepen gekocht worden.
Ga als alleen reizende vrouw in de bus of trein nooit naast een Iraanse man zitten, maar altijd naast een vrouw. Op de lange afstandsbussen (VIP-bussen) is er meestal ook een eenpersoonsstoel. Kies voor die plek en probeer zo ver mogelijk voorin zitten
Geef een onbekende man nooit een hand, maar houd je hand beleefd op je borst.
Alcohol is overal en voor iedereen verboden. Een groot voordeel van niet drinken is dat je in elk geval minder kwetsbaar bent of overkomt.

Nog meer handige tips..

Hoewel ik een aantal keer een aanmoedigend applaus heb gekregen van Iraanse dames bij de mededeling dat ik gescheiden ben en geen vriend heb (”Good for you!”), is het toch beter om te zeggen dat je een partner hebt Doe een (neppe) trouwring om en zeg dat je man ziek in het hotel ligt.. het voorkomt een hoop vragen.
Ga in een taxi altijd achterin zitten. Laat ook het hostel waar je verblijft het adres van de bestemming opschrijven in het Farsi. Dit voorkomt een hoop misverstanden tijdens de taxirit.
Kies voor een vrouwelijke gids (wanneer mogelijk).
Probeer – bijvoorbeeld wanneer je op de bus wacht- zoveel mogelijk contact te hebben met vrouwelijke locals.
Probeer wat dagen op te trekken met een westerse man/toerist.
Stille en donkere steegjes kan je beter vermijden en let tevens goed op bij de drukke bazaars.
Wanneer je lastig wordt gevallen, schroom dan niet om hulp te vragen. Iraniërs doen er alles aan om je te helpen en wensen je niets liever dan een fantastische tijd in hun land.

Deze reiservaring van Iran is geschreven door Isabelle Smit. We willen je heel graag bedanken voor je eerlijke verhaal. Isabelle heeft ook haar eigen reisblog, TravelMuse, waar je nog veel meer reisverhalen vindt.