Ruim twee eeuwen geleden stonden er zo’n 200 papiermolens op de Veluwe. Iedereen wist het: voor een fris en wit vel papier moet je op de Veluwe zijn, want daar had men de beschikking over een enorme voorraad kristalhelder grondwater. Dit water stroomde door de speciaal voor dit doel gegraven bronbeken, de zogenoemde Veluwse sprengen, en werd gebruikt voor de aandrijving van de watermolens en het maken en wassen van het papier.
Veluwse sprengen
Hoe kwam het dat dit heldere water alleen op de Veluwe te vinden was? Hiervoor moeten we een behoorlijk stuk terug in de tijd. Ruim 150.000 jaar geleden lag Nederland bedekt onder een dikke ijslaag. Gletsjers drukten de bodem omhoog. Een glooiend landschap ontstond. Na het verstrijken van de IJstijd veranderde de Veluwe in een kale steppe die bedekt werd met een dikke laag zand, afkomstig uit de drooggevallen Noordzee. In deze zandlaag zakte de regen weg tot aan de dikke, vrijwel ondoordringbare kleilaag van de voormalige steppe en kon vervolgens nergens meer heen.
Veluwse sprengen, een overzicht
Op de website Bekenatlas vind je een kaart met een overzicht van alle beken en sprengen die op de Veluwe gegraven zijn. De meeste sprengen vind je aan de oostkant van de Veluwe. De bekendste is de Vrijenberger spreng. Hier vind je de Loenense waterval, de hoogste kunstmatige, stenen waterval van Nederland. Watervallen als deze werden aangelegd om de stroomsnelheid van het water in de sprengen af te remmen en de uitstroom van zand zoveel mogelijk te voorkomen.
Op ontdekkingstocht in Laag-Soeren
In Laag-Soeren vind je de Eerbeekse sprengen. Je hebt niet veel verbeelding nodig om in dit afwisselende, glooiende Veluwse landschap de voormalige molens te zien draaien. In het begin van de 18e eeuw vond je hier het Kerstens Molentje, de Schoonmansmolens en papiermolen Het Klooster. In de beeklopen vind je op diverse plekken nog de stenen overblijfselen uit de glorietijd van het Veluwse papier.
Overnachten
Wil je lekker met z’n tweeën op pad om volop van de sprengen in de omgeving van Laag-Soeren te genieten? Een leuke overnachtingsplek is Boutique hotel Beekhuizen. En ben je met meer personen of een gezelschap? Dan vind je een prima onderkomen in een van de moderne cottages van Landal Coldenhove of op de naastgelegen camping.
Wandelroutes
Langs de Eerbeekse sprengen vind je tal van mooie wandelroutes en wandelknooppunten. Geef je de voorkeur aan het volgen van een uitgezette route, bekijk dan deze route van Natuurmonumenten of deze route van Mooiste Routes.
GRATIS VERZENDING
De 100 leukste dagjes weg voor pensionado’s
Het onbetwiste nummer 1 pensioen boek van Nederland. Een prachtig cadeau, ook voor jezelf.
GRATIS VERZENDING
De 100 mooiste
e-bike routes van Nederland
Het meest complete e-bike fietsboek van Nederland. Maar liefst 100 routes in alle provincies.
De 100 leukste dagjes weg voor pensionado’s
Het onbetwiste nummer 1 pensioen boek van Nederland. Een prachtig cadeau, ook voor jezelf.
De 100 mooiste e-bike routes van Nederland
Het meest complete e-bike fietsboek van Nederland. Maar liefst 100 routes in alle provincies.
Dit artikel is geschreven door:
Geschreven door gastschrijver Aletta.
Woonachtig op de Veluwe met echtgenoot en hond, in één van de groenste gemeenten van Nederland. Aletta is dol op de Veluwe, op wandelen en op fotografie. Ze deelt graag haar persoonlijke ervaringen en alle bijzondere plekjes die ze op de Veluwe ontdekt.
