Amsterdam heeft van oudsher de Westelijke en de Oostelijke Eilanden. Toentertijd aangelegde eilanden met bedrijvigheid gericht op handel en zeevaart en liggende aan het open water. Ik heb al een paar keer lopen dwalen over de Westelijke Eilanden: Bickerseiland, Realeneiland en Prinseneiland (bij de aanleg respectievelijk Vooreiland, Middeneiland en Achtereiland). Zonder route, zonder voorinformatie lekker slenteren, rondkijken en fotograferen.
Westelijke Eilanden
Het Bickerseiland is vernoemd naar Jan Bicker, telg uit de koopmansfamilie die de aanleg in het stadsbestuur had aangestuurd. Het Realeneiland naar de schepen (‘wethouder’) Jacob Reael en het Prinseneiland mogelijk naar de eerste drie Prinsen van Oranje.
Het mooiste stukje Amsterdam?
Dit oude stukje Amsterdam leidt een eigen leven. Het is gelegen ten westen van het Centraal Station en door het spoor afgescheiden van de rest van de binnenstad. Naast de nodige nieuwbouw in de 20e eeuw, is veel op de Westelijke Eilanden nog écht authentiek. Wel gerestaureerd en vaak anders in gebruik, maar dat is logisch. De eilanden bestaan al sinds begin 1600. De vele pakhuizen (er stonden er alleen op het Prinseneiland al meer dan 100) zijn prachtig opgeknapt en grotendeels ‘omgebouwd’ tot appartementen of commerciële en culturele units.
Persoonlijk vind ik de Zandhoek het mooiste stukje. Zeker als ‘s morgens de zon erop schijnt. Vroeger lagen hier bergen zand die enerzijds als ballast werden gebruikt voor de schepen en anderzijds voor het ophogen van straten en buurten in de rest van Amsterdam. Vandaar de naam en vergeet niet, dat in die tijd deze Eilanden aan de buitenkant van Amsterdam lagen en via het water direct bereikbaar waren.
VOC versus WIC
Amsterdam stond bekend als handelsstad voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), met op de Oostelijke Eilanden eigen pakhuizen en scheepswerven. Op de Westelijke Eilanden was de West-Indische Compagnie (WIC) actief en werd er handel gedreven met de Levant en via de Oostzee. Op de vele scheepswerven werden schepen voor de WIC gebouwd, maar ook pleziervaartuigen. In de pakhuizen werd haring, graan, tabak, wijn, zout, kattenhuiden, pek en teer opgeslagen. Namen van de pakhuizen refereren er nog aan. Door deze handel ontstonden er ook bedrijven die de boel verhandelde of bewerkte. Dat is soms nog te zien aan gevelstenen. Dus kijk ook af en toe omhoog als je wandelt!
Een ophaalbrug, en nog een en…
Zeg je Amsterdam, dan zeg je Magere Brug. Maar je zult hier zien, dat er een échte – en in mijn ogen mooiere – ‘magere’ brug is: de Drieharingenbrug! Dit is een van de vier ophaalbruggen om de eilanden te bereiken. Allemaal even mooi en fotogeniek.
Blijf even staan op een brug en geniet van het uitzicht over het water, van de oude binnenvaartschepen waar nu in wordt gewoond en van de oude scheepswerven. Kijk naar de sloepen en andere bootjes die bewoners van de Eilanden daar hebben liggen. En vergeet vooral niet de kabouter bij een van de bruggen te spotten.
Wonen op de Eilanden
Langzamerhand zijn de Westelijke Eilanden veranderd van bedrijfs- en handelsgebied in woon/werk gebied, met naast de pakhuizen en andere omgebouwde bedrijfsgebouwen, redelijk wat nieuwbouwwoningen. Dat maakt het gebied extra levendig. Een mooi voorbeeld is de Bickersgracht. Autovrij met zowel pakhuizen als nieuwbouw. Langs het water gezellige zitplekjes, buurttuintjes en kinderboerderij De Dierencapel.
Op de Eilanden zijn er nog meer door de bewoners onderhouden buurttuintjes te vinden. Je kunt er eventjes uitrusten en de indrukken laten verwerken.
Veel bekende mensen woonden op de Eilanden en nog steeds. Van kunstenaar tot artiest, van meubelmaker tot programmamaker. Eentje die er uit het verleden uitspringt is Jacob Olie, de stadsfotograaf. Hij woonde op de Zandhoek 10. Een bordje verwijst er nog naar.
Wat is er nog meer te vertellen
- Leuk voor kinderen? Ja, want voor de buurtkinderen zijn er tussen de nieuwbouwblokken speelgelegenheden. Daar mag best even gespeeld worden en de eerder genoemde kinderboerderij is ook leuk.
- Koffie? Drankje? Broodje? Stap binnen bij eetcafé ’t Blaauwhooft, Hendrik Jonkerplein 1. Van buiten ziet het er redelijk nieuw uit, van binnen zit het vol met historische details als glas-in-lood, zeegezichten en ronde bollampen.
- Aan de andere kant van het spoor is het leuk om over de Haarlemmerdijk, Haarlemmerstraat en door de kleine zijstraatjes te lopen. Aan de Haarlemmerstraat staat het statige West-Indische Huis, voorheen domicilie van de WIC. Op het Haarlemmerplein staat de pas gerestaureerde Haarlemmerpoort.
- Lekker ontspannen, picknicken of wandelen in de natuur? Ga dan naar het Westerpark. Loop ook even langs de mooie gebouwen met onder andere horecagelegenheden op het terrein van de voormalige Westergasfabriek.
GRATIS VERZENDING
De 100 leukste dagjes weg voor pensionado’s
Het onbetwiste nummer 1 pensioen boek van Nederland. Een prachtig cadeau, ook voor jezelf.
GRATIS VERZENDING
De 100 mooiste
e-bike routes van Nederland
Het meest complete e-bike fietsboek van Nederland. Maar liefst 100 routes in alle provincies.
De 100 leukste dagjes weg voor pensionado’s
Het onbetwiste nummer 1 pensioen boek van Nederland. Een prachtig cadeau, ook voor jezelf.
De 100 mooiste e-bike routes van Nederland
Het meest complete e-bike fietsboek van Nederland. Maar liefst 100 routes in alle provincies.
Dit artikel is geschreven door:
Geschreven door gastschrijver Gert Nonnekes (1956).
Geboren en getogen in Amsterdam. Samen met zijn vrouw is Gert in het prachtige bezit van drie zoons en zes kleinkinderen. Gert trekt er graag op uit in binnen- en buitenland en houdt van fotograferen.
